Mới đây, Bas Vodde (tác giả, tư vấn, huấn luyện viên hàng đầu thế giới về Lean và Scrum) có viết một bài phân tích rất sâu sắc về sự lạc hậu trong ngành phần mềm ở Singapore, bài “Người Singapore hãy tỉnh lại đi! Tại sao phần mềm đang “thịt” đảo quốc của các bạn?”. Ở một đất nước có nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào tri thức như Singapore, thật ngạc nhiên khi họ lại ít chú ý đến phần mềm như vậy. Bài viết của Bas Vodde xuất phát từ thực trạng mà ông cho là “tồi tệ” ở đất nước mà ông đã chọn để làm việc nhiều năm nay – một đảo quốc vốn được coi là thịnh vượng bậc nhất châu Á này.
Tiêu đề bài viết của Bas thực ra được lấy cảm hứng từ một bài viết xuất sắc khác của một người nức tiếng trong giới công nghệ ở Silicon Valley đăng trên “The Wall Street Journal”, Marc Adreessen – một nhà phát triển, nhà kinh doanh, tư vấn, đầu tư và khởi sự của nhiều sản phẩm và công ty nổi tiếng như Netscape, Facebook, Twitter, HP, Linkedin, Dropbox, Instagram, v.v. ; bài “Tại sao phần mềm lại đang “thịt” thế giới?” (“Why software is eating the world?”). Andreesen đã cho thấy thế giới này (theo cách nói của người Mỹ, cứ cái gì xảy ra ở Mỹ thì đó là chuyện của thế giới) đang chứng kiến sự trỗi dậy của phần mềm, những công ty dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực của mình đều là các công ty phần mềm, có thể kể đến: Amazon – bán lẻ, Netflix – video, Apple iTunes – âm nhạc, Skype – truyền thông, LinkedIn – tuyển dụng, PayPal – thanh toán trực tuyến, v.v. Đó là chưa kể đến việc phần mềm đã trở thành hạ tầng của tất cả các lĩnh vực quan trọng của xã hội, từ kinh doanh, thương mại, đến an ninh quốc phòng. “Thế giới đang bị phần mềm xâm lược” không còn là câu chuyện viễn tưởng nữa, đó đã là hiện thực. Ngay cả ở đất nước lạc hậu như Việt Nam, các nhà lãnh đạo Việt Nam cũng đã sớm nhận ra vai trò của ICT và chủ trương đó là “Hạ tầng của hạ tầng” để phát triển đất nước (Hội nghị thượng đỉnh ICT 2012 mới diễn ra ở Hà Nội), mặc dù đó mới chỉ là nói chứ chưa phải là thực tế.
Cũng theo “The Wall Street Journal”, nghề lập trình đang được coi là nghề hot nhất năm 2012 với thù lao, điều kiện làm việc hấp dẫn và tương lai hứa hẹn.
Tình hình ở Việt Nam có vẻ hơi ngược đời. Bất chấp các lời cảnh báo về việc chọn nghề mang tính “xôi thịt” của các bạn trẻ, bất chấp tình trạng thừa cung trong đào tạo các ngành kinh tế – tài chính – ngân hàng, bất chấp các lời “kêu gào thảm thiết” từ các nhà quản lí vĩ mô về việc thiếu hụt nghiêm trọng nhân lực (cả chất lượng cao lẫn chất lượng không cao) trong ngành CNTT, ngày nay các bạn trẻ cứ đổ xô vào học ngành nào có tí mùi đô la, không một chút tính toán. Ở xứ sở vốn có nhiều chuyện ngược đời trong giáo dục như ở Việt Nam, thì không biết bao giờ tình hình sẽ khác.
Tuy vậy, thay lời kết, tôi vẫn muốn nhắn gửi tới những người đọc được bài viết này, giống như Bas kêu gọi các bạn trẻ ở Singapore, rằng:
- Nếu bạn đã chọn ngành phần mềm để lập thân, bạn đã chọn đúng đường rồi đó. Hãy cố “luyện công” cho chu đáo, có “công phu thâm hậu” (chuyên môn thâm hậu + ngoại ngữ thâm hậu), bạn sẽ có cơ hội. Nên nhớ rằng, người kém thì làm nghề gì cũng khó. Hãy trở nên lành nghề trước khi đòi hỏi các giá trị về tiền bạc. Bạn có thể đọc được rất nhiều tấm gương về làm giàu từ phần mềm như Bill Gates, Mark Zuckerberg, (và cả Marc Andreesen, Bas Vodde – hai người được nhắc tới trong bài này nữa), v.v., nhưng đừng để mấy “tỉ đô la” tài sản của họ lừa phỉnh bạn; cần lưu ý là họ đều là các lập trình viên xuất sắc trước khi bắt đầu thu được tiền từ kinh doanh. Các bạn trẻ hay tự động viên mình bằng câu: “Do the best, the rest will come”; còn các cụ nhà ta thì dạy “Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”. Đều chí lí cả.
- Nếu bạn chưa chọn ngành phần mềm, hãy cân nhắc: thời đại chúng ta đang sống là thời đại của phần mềm dù bạn muốn hay không, đấy là một nghề hấp dẫn và bền vững. Bạn có cơ hội làm việc trong một nghề thời thượng, có cơ hội sáng tạo ra những sản phẩm có giá trị lan tỏa không biên giới, và đương nhiên là .. có cơ hội kiếm tiền từ chính trí tuệ của mình.
Tham khảo:
- Why software is eating the world?“, http://online.wsj.com/article/SB10001424053111903480904576512250915629460.html
- Singaporeans, wake up! Why software is eating your island?, http://blog.odd-e.com/basvodde/2012/07/singaporeans-wake-up-why-software-is-eating-your-island.html
- Best and worst job in 2012, http://online.wsj.com/article/SB10001424052702303772904577336230132805276.html
- Vietnam ICT Summit 2012: CNTT là hạ tầng của hạ tầng, http://vtv.vn/Article/Get/Vietnam-ICT-Summit-2012-CNTT-la-ha-tang-cua-ha-tang-b95c45c384.html
- Google với từ khóa “thiếu nhân lực phần mềm”
